Dışkılama güçlüğü mü? Kabızlık mı?
Makat hastalıklarının önemli bir kısmı, cerrahların sormadığı, hastaların utandığı için söyleyemediği bazı şikayetlerinin araştırılmaması sebebiyle teşhis edilememektedir. Hastalar “kabız” olduğunu ifade ederken, aslında dışkısını çıkaramadığını, tam boşaltamadığını, eksik boşaltma sebebiyle sık sık tuvalete gittiğini, bazen eliyle dışkısını çıkardığını kastetmekte, doktorun ayrıntı sormaması, hastanın utanması teşhisi imkansız kılmaktadır. En yakınınız, belki 20 yıldır ilaç almakta, kendi derdiyle çaresizlik ve karanlık içinde bocalamaktadır. Bağırsağın kendi içine doğru sarkarak, iç içe girmesi (İntussusepsiyon) veya kadınlardaki son bağırsağın balon yapması sebebiyle dışkıyı boşaltamadıkları (Rektosel) gibi hastalar, dışkılama hissi zannederek, sık sık tuvalete gitmekte, uzun süre tuvalette kalıp ıkınmakta az bir sümüksü dışkı atmakta ama bir türlü dışkısını boşaltamadığı için sosyal hayatları felç olmaktadır.
Dışkılama güçlüğü veya kabızlık nasıl sınıflandırılır?
Dışkılama güçlüğü disşezi, kabızlık, dissinerjik defekasyon olarak ta adlandırılır. Roma III kriterleridir. Bu kriterlere göre aşağıdaki maddelerden en az iki tanesinin 3 aydan beri varlığı ve hastanın yakınmalarının ise en az 6 ay önce başlaması gerekir.
Dışkılama güçlüğünde Roma III kriterleri
Yakınmaların 6 ay önce başlaması ve son 3 aydan beri süreklilik göstermesi gerekir.
- Balon atılım testinin başarısız bulunması
- Dışkılama güçlüğünün defekografi ile kanıtlanması
- Anal manometri, anorektal elektromiyografi veya anorektal EMG ile pelvik taban kaslarında kasılma kusuru olduğunun belirlenmesi
- Anal manometri veya defekografi ile itme kusuru olduğunun kanıtlanması
Dışkılama güçlüğünde Roma III kriterleri
- Haftada üç defadan az sayıda dışkılama olması
- Dışkılamaların en az % 25’inde fazla ıkınma olması
- Dışkılamaların en az % 25’inde katı ve hacimli dışkılama olması
- Dışkılamaların en az % 25’inde, dışkıyı tam boşaltamama hissi
- Dışkılamaların en az % 25’inde, dışkının takılma veya engellenme hissinin olması
- Dışkılamaların en az % 25’inde, parmakla destek gerekmesi (parmakla boşaltma yapılması veya leğen (çatı) kemiği yada pelvis kaslarına destek yaparak dışkılama)
- Dışkı gevşetici veya yumuşatıcı ilaç (laksatif) kullanmadan yumuşak dışkı çıkartamamak
- Zayıf irritabıl bağırsak sendromu (İBS) belirtileri olması
Dışkılama güçlüğünde Amerikan Gastroenteroloji Cemiyeti (ACG) kriterleri
Son bir yıldan beri aşağıdaki belirtilerden en az üç tanesinin mevcut olması
- Haftada üçten az sayıda dışkılama yapmak
- Fazla ıkınma gerektiren dışkılama güçlüğü
- Dışkılama hissi yokluğu
- Dışkının tam boşalamaması
- Sert ve küçük parçalar halinde dışkılama
- Uzun dışkılama sürelerinin varlığı
- Dışkılama için parmakla destek gerekmesi
Dışkılama güçlüğü hangi durumlarda görülür?
- Yetersiz sıvı alımı
- Yetersiz lif alımı
- Stres
- Hemoroid
- Makat çatlağı
- Gebelik
- Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması)
- İrritabıl (huzursuz) bağırsak sendromu (İBS)
- Bağırsak kanseri
- Hirschuprung hastalığı
- Chagas hastalığı
- Meningosel
- Multipl skleroz (MS) hastalığı
- Parkinson hastalığı
- Felçli olmak
- İntussusepsiyon
- Makat sarkması (rektal prolapsus)
- Rektosel
- Sigmoidosel
- Anismus
- Kalsiyum fazlalığı
- Potasyum düşüklüğü
- Üre fazlalığı (üremi)
- Şeker hastalığı
- Paratiroid bezinin fazla çalışması (hiperparatiroidi)
- Skleroderma
Dışkılama güçlüğü durumunda ne tür tetkikler yapılır?
- Kolonoskopi
- Kalın bağırsak röntgeni
- Anorektal manometri
- Defekografi (video-defekografi, BT defekografi, MRG defekografi)
Tıkayıcı tipte dışkılama ne demektir?
Kalın bağırsağın son kısmı olan rektumdaki dışkının güç boşaltılmasına yada tam olarak boşaltılamamasına ‘tıkayıcı tipte dışkılama’ adı verilir.
Tıkayıcı tipte dışkılama neden olur?
Sağlıklı bir dışkılama eylemi sırasında istemsiz bir kas olan iç makat kası (internal anal sfinkter) gevşer ve istemli kas olan dış makat kası (eksternal anal sfinkter) ve pelvik taban kaslarının gevşemesi ile gerçekleşir. Leğen kemiği veya çatı kemiği tabanı yada pelvik taban; levator ani kası, koksigeus kası ve bağ dokusundan oluşur. Levator ani kası ise; pubokoksigeus kası, puborektal kas ve iliokokigeus kasından oluşur. Bu kaslar: makat, idrar yolu (üretra), prostat ve kadınlık organının (vajina) kasılma ve gevşeme hareketlerinden sorumludur. Cameron ve ark. çalışmasında makat sarkması (rektal prolapsus) ve dışkılama güçlüğü sorunu olan kadınların 1/3’ünde idrar kaçırma sorunu yaşandığı bildirilmiştir. Benzer şekilde Morgan ve ark. çalışmasında da dışkılama güçlüğü sorunu olan kadınların 1/3’ünde gaz ve dışkı kaçırma sorunu yaşandığı bildirilmiştir.
Dışkılama güçlüğü sorunu için hangi doktora gitmeli?
Dışkılama güçlüğü sorunu ile Genel Cerrahi uzmanları ilgilenir. Makat bölgesi ve bağırsak hastalıkları ile uğraşan hekimlere ise; proktolog veya kolorektal cerrah ve bu uzmanlık dalına da kolorektal cerrahi veya proktoloji adı verilir.
Anahtar kelimeler: dışkılama güçlüğü, dışkılama zorluğu,İtalyan Kabızlık Çalışma Grubu, disşezi, kabızlık, dissinerjik defekasyon Roma II kriterleri, İBS, irritabıl bağırsak sendromu, dışkının tam boşalamaması, makat sarkması, rektal prolapsus, intussusepsiyon, rektosel, sigmoidosel, anismus, kolonoskopi, anorektal manometri, defekografi, tıkayıcı tipte dışkılama, internal anal sfinkter, iç makat kası, dış makat kası, eksternal anal sfinkter, pelvik taban, levator ani kası, koksigeus kası, pubokoksigeus kası, puborektal kas, iliokokigeus kası, hemoroid, basur, mayasıl, babasıl, makat çatlağı, makat yırtığı, anal fissür
Kaynaklar
1. Voelker R. Relief for chronic constipation. JAMA 2017; 317 (9): 900.
2. Sreepati G, James-Stevenson T. Use of sacral nerve stimulation for the treatment of overlapping constipation and fecal incontinence. Am J Case Rep 2017; 18: 230-233.
3. Yu T, Zheng YP, Tan JC, et al. Effects of prebiotics and synbiotics on functional constipation. Am J Med Sci 2017; 353 (3): 282-292.
4. Park SY, Khemani D, Acosta A, et al. Rectal gas volume: Defining cut-offs for screening for evacuation disorders in patients with constipation. Neurogastroenterol Motil 2017 Mar 6. doi: 10.1111/nmo.13044.
5. Thiruppathy K, Mason J, Akbari K, et al. A physiological study of the anorectal reflex in patients with functional anorectal and defecation disorders. J Dig Dis. 2017 Mar 6. doi: 10.1111/1751-2980.12462.
6. Ratnasingham K, Lo T, Jamal K, et al. The role of colonoscopy and CT colonography in patients presenting with symptoms of constipation. Br J Radiol 2017 Mar 3:20160147. doi: 10.1259/bjr.20160147.
7. Vollebregt PF, Elfrink AK, Meijerink WJ, et al. Results of long-term retrograde rectal cleansing in patients with constipation or fecal incontinence. Tech Coloproctol 2016 Jul 5.
8. Wilkening JL, Ray C, Varner J. When can we measure stress noninvasively? Postdeposition effects on a fecal stress metric confound a multiregional assessment. Ecol Evol 2016 Jan 9; 6 (2): 502-513.
9. Worsoe J, Rasmussen M, Christensen P, et al. Neurostimulation for neurogenic bowel dysfunction. Gastroenterol Res Pract 2013; 2013: 563294. doi: 10.1155/2013/563294. Epub 2013 Mar 21.
10. Seong MK, Kim TW. Significance of defecographic parameters in diagnosing pelvic floor dyssynergia. J Korean Surg Soc 2013; 84 (4): 225-230.
11. Lee TH, Lee JS, Hong SJ, et al. Rectal hyposensitivity and functional anorectal outlet obstruction are common entities in patients with functional constipation but are not significantly associated. Korean J Intern Med 2013; 28 (1): 54-61.
12. Kumar A, Lokesh H, Ghoshal UC. Successful outcome of refractory chronic constipation by surgical treatment: a series of 34 patients. J Neurogastroenterol Motil 2013; 19 (1): 78-84.
13. Bozkurt MA, Kalaycı MU, Gemici E ve ark. Kabızlığın etyolojik incelemesinde kolonik geçiş zamanı ölçümü önemli midir? Ulusal Cerrahi Derg 2012; 28 (1): 31-33.
14. Alame AM, Bahna H. Evaluation of constipation. Clin Colon Rectal Surg 2012; 25 (1): 5-11.
15. Bove A, Pucciani F, Bellini M, et al. Consensus statement AIGO/SICCR: diagnosis and treatment of chronic constipation and obstructed defecation (part I: diagnosis). World J Gastroenterol 2012; 18 (14): 1555-1564.
16. Davidson JB, O’Grady G, JW Arkwright JW, et al. Anatomical registration and three-dimensional visualization of low and high-resolution pan-colonic manometry recordings. Neurogastroenterol Motil. 2011 April ; 23 (4): 387–e171.
17. Cameron AP, Fenner DE, DeLancey JOL, et al. Self-report of difficult defecation is associated with overactive bladder symptoms. Neurourol Urodyn. 2010; 29 (7): 1290-1294.
18. Schouten WR, Gordon PH. Constipation. In: Principles and Practice of Surgery for the Colon, Rectum, and Anus p 1081-1123. Eds: Gordon PH, Nivatvongs S, Informa, 2007, USA.
19. Morgan DM, DeLancey JOL, Guire KE, et al. Symptoms of anal incontinence and difficult defecation among women with prolapse and a matched control cohort. Am J Obstet Gynecol 2007; 197 (5): 509.e1–509.e6.
20. Longstreth GF, Thompson WG, Chey WD, et al. Functional bowel disorders. Gastroenterology 2006; 130: 1480-1491.
21. Bassotti G, Bellini M, Pucciani F, et al. An extended assessment of bowel habits in a general population. World J Gastroenterol 2004; 10 (5): 713-716.
22. Higgins PD, Johanson JF. Epidemiology of constipation in North America: a systematic review. Am J Gastroenterol 2004; 99: 750-759.
23. Vrees MD, Weiss EG. The evaluation of constipation. Clin Colon rectal Surg 2005; 18 (2): 65-75.
24. Siproudhis L, Dautrème S, Ropert A, et al. Dyschezia and rectocele–a marriage of convenience? Physiologic evaluation of the rectocele in a group of 52 women complaining of difficulty in evacuation. Dis Colon Rectum. 1993; 36 (11): 1030-6.
25. Wrick KL, Robertson JB, Van Soest PJ, et al. The influence of dietary fiber source on human intestinal transit and stool output. J Nutr 1983; 113: 1464-1479.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
